Er kominn tími á viðhald á þakinu eða stendur til að mála stigaganginn? Eitt algengasta þrætueplið í fjöleignarhúsum snýst um budduna: Hver á að borga hversu mikið?
Mörgum þykir regluverkið flókið, en í raun byggja lög um fjöleignarhús á tveimur meginreglum um skiptingu kostnaðar: Hlutfallslegri skiptingu og jafnskiptingu.
Hjá VILTU fasteignasölu leggjum við áherslu á að viðskiptavinir okkar séu vel upplýstir. Hvort sem þú ert að selja, kaupa eða situr í stjórn húsfélags, þá er nauðsynlegt að skilja þessar reglur til að tryggja sanngirni og góðan grannskap.
Hér förum við yfir muninn á mannamáli.
1. Hlutfallslegur kostnaður: Stærri eign = Stærri reikningur
Þetta er meginreglan í lögum um fjöleignarhús (sbr. 15. gr.). Hugsunin er einföld: Sá sem á stærri hluta af húsinu (mælt í flatarmáli eða rúmmáli) ber meiri ábyrgð á viðhaldi þess.
Ef þú átt 150 fermetra íbúð og nágranninn á 50 fermetra íbúð, þá er eðlilegt að þú greiðir hærra hlutfall í stórum framkvæmdum sem auka verðmæti alls hússins.
Dæmi um kostnað sem skiptist eftir hlutfallstölum:
- 🏗️ Ytra viðhald: Þakviðgerðir, múrviðgerðir og málun á ytra byrði.
- ⚡ Kerfi: Endurnýjun á sameiginlegu rafkerfi eða pípulögnum.
- 🛡️ Tryggingar: Sameiginleg húseigendatrygging.
- 🪜 Stórar breytingar: Lokun tröppuhúsa eða endurbætur á anddyri.
2. Jafnskiptur kostnaður: Allir borga jafnt
Lögin gera líka ráð fyrir kostnaði sem skal deilt jafnt niður á allar eignir (eða alla notendur), óháð stærð íbúðarinnar. Þetta á við um þjónustu og rekstur sem allir njóta jafnt góðs af (sbr. 45. gr. B-lið).
Hér gildir einu hvort íbúðin þín er stór eða lítil; notkunin og aðgengið er talið það sama.
Dæmi um kostnað sem skiptist jafnt:
- 🧹 Þrif og umhirða: Ræsting á sameign, garðsláttur og snjómokstur.
- 💡 Rekstur: Rafmagn og hiti í sameign (t.d. ljós á gangi).
- 🛗 Lyfta: Rekstur og viðhald lyftu (ath. sérreglur geta gilt um jarðhæðir í sumum tilfellum).
- 🗑️ Búnaður: Póstkassar, dyrasímar og nafnskilti.
- 📝 Stjórnun: Hússjóðsgjöld vegna hússtjórnar og endurskoðunar.
Einföld þumalputta-regla
Til að einfalda málið má oftast horfa á þetta svona:
Snýst kostnaðurinn um viðhald á steinsteypunni og verðmæti hússins? → Líklega hlutfallslegt.
Snýst kostnaðurinn um daglegan rekstur og þægindi íbúa? → Líklega jafnskipt.
Tafla: Hvernig reiknum við þetta?
Hér er einföldun til að hafa til hliðsjónar á næsta húsfundi:
| Tegund kostnaðar | Hvernig er skipt? | Dæmi |
|---|---|---|
| Hlutfallslegur | Eftir hlutfallstölum | Þak, ytra byrði, tryggingar |
| Jafnskiptur | Deilt með fjölda íbúða | Þrif, rafmagn í sameign, lyfta |
| Sérkostnaður | Greitt af einum aðila | Viðhald inni í séreign |
Hvenær má víkja frá reglunum?
Eru einhverjar undantekningar? Já, en þær eru fáar. Ef eigandi nýtir séreign sína þannig að það veldur sannanlega auknum kostnaði fyrir sameignina (t.d. rekur atvinnustarfsemi sem eykur umgang verulega), þá má krefja hann um hærra hlutfall. Þetta þarf þó oftast að rökstyðja vel.
Ráðleggingar VILTU fyrir húseigendur
- Skoðaðu eignaskiptayfirlýsinguna: Þar eiga hlutfallstölur hverrar íbúðar að koma skýrt fram.
- Vertu virk/ur á húsfundum: Besta leiðin til að koma í veg fyrir ágreining er að ræða skiptingu kostnaðar áður en framkvæmd hefst.
- Leitaðu ráða: Ef þú ert í söluhugleiðingum er mikilvægt að upplýsingar um hússjóð og væntanlegar framkvæmdir séu réttar.
Ertu að spá í að selja?
Við hjá VILTU fasteignasölu aðstoðum þig við að taka saman allar nauðsynlegar upplýsingar fyrir söluferlið, þar með talið upplýsingar úr húsfélaginu.
👉 Smelltu hér til að panta frítt verðmat á eigninni þinni
📞 Hringdu í okkur í síma 583-5000
Fyrirvari: Þessi grein er til upplýsinga og kemur ekki í stað lögfræðiráðgjafar. Stuðst er við lög um fjöleignarhús nr. 26/1994.